Karakteristik özellikler

Her türün kendine özgü yani karakteristik yapısı vardır. Bu karakteristik özelliklerden  yararlanılarak canlılar arasında sınıflandırma yapılmıştır.
Aynı ailede bulunan insanlar benzer karakteristik özelliklere sahip olurlar. Örneğin; saç rengi, çilli olup olmamaları gibi.
Anne ve babadaki karakterlerin yavruya aktarılmasına kalıtım adı verilir. Genler ile yavruya aktarılan özelliklere ise kalıtsal özellikler denir. Bu özelliklerin aktarılmasında gamet adını verdiğimiz eşey hücreleri rol oynar.

Genetik Varyasyon

Kromozomların yapısında bulunan, belirli bir genetik özellik hakkında bilgi içeren bölüme gen adı verilir. Kromozomlar hücre çekirdeğinde yer alır.
Tür içerisinde gözlemlenen farklılıklara genetik varyasyon denir. Örneğin; armutun şekillerindeki farklılıklar, gül bitkisinin çiçeklerinin farklı renkte olması, bireyin kız veya erkek olması, dil yuvarlayabilme veya yuvarlayamama…
 

Kalıtsal Olmayan Varyasyon ( Modifikasyon )

Kalıtsal olmayan faktörlerin etkisiyle canlının dış görünüşünde gözlemlenen ve kalıtsal olmayan değişikliklere modifikasyon veya kalıtsal olmayan varyasyon denir.
Örneğin; eğer bir ayçiçek tohumu ılık, güneş alan, su ile minerallerin fazla bulunduğu bir yere ekilirse, başka yerlerdeki ayçiçek tohumlarına kıyasla daha uzun boylu bir bitki oluşur.


Herhangi bir kaza sonucu meydana gelen yara izi veya saçımızı boyattığımızda oluşan saç rengi kalıtım yoluyla yavrulara aktarılamaz.
 

Üreme

İki çeşit üreme görülür;

• Eşeyli üreme
• Eşeysiz üreme
   

Dişi ve erkek olmak üzere iki ayrı cinsten üreme hücresinin yer aldığı üreme şekli, eşeyli üremedir. Erkek ve dişi gametlerin birleşerek döllenmeleri sonucunda yeni bir canlının gelişimi başlar. Yeni canlı, anne ve babanın kalıtsal özelliklerine sahip olur.
Eşeyli üreme tür içerisinde farklılıkların ortaya çıkmasına neden olur.

Yalnızca bir tek canlının yer aldığı üreme şekline eşeysiz üreme denir.
Genellikle döllenme sırasında kalıtsal özellikler bireylere aktarılır. Çok az bir varyasyon gözlenir.
 

Mutasyonlar

Bir kromozom veya gende meydana gelen değişmeye mutasyon denir.
Mutasyonların meydana gelmesi raslantı sonucudur. Fakat bazı durumlar mutasyonun meydana gelme olasılığını artırır.
Örneğin;

• Ultraviyole ışınları, X ışınları ve radyoaktif maddeler,
• Bazı kimyasal maddeler mutasyona sebep olmaktadır.(örneğin; sigaradaki kimyasallar) 
   

Mutasyonların çoğu zararlıdır.
Vücut hücrelerinde meydana gelen mutasyon kanser nedeni olabilir.
Eğer mutasyon eşey hücrelerinde meydana gelirse kalıtsal olarak dölden döle aktarılabilir.
 

Mendel

Avusturyalı bilim adamı olan Gregor Mendel bezelye bitkileri ile çalışarak, kalıtımın temel kanunlarını keşfetmiştir. Çalışmalarında çiçek rengi, tohum şekli, gövde uzunluğu gibi karakterlerle ilgilenmiştir.

Mendel her karakterin bir çift genle taşındığını bulmuştur. Bu genlerden yalnızca bir tanesinin bir sonraki nesilde etkisini gösterip diğeri ise çekinik kaldığı belirlemiştir. Örneğin; mor ve beyaz çiçekli bezelye çaprazlanması sonucu ya mor ya da beyaz renkli çiçekler ortaya çıkmaktadır.
Mendel’in kalıtım adına yaptığı çalışmalar oldukça önemlidir.