Atomlar niçin bileşik oluştururlar?

İki ya da daha fazla sayıda elementin kimyasal bağlarla bir araya gelmeleri sonucunda meydana gelen saf maddelere bileşik denir.
Bileşiklerdeki elementleri bir arada tutan bağlar oldukça güçlüdürler, kolay koparılamazlar.
Atomlar, soy gazlar gibi kararlı yapıya ulaşmak isterler.

Soy gazlar en kararlı elementlerdir. Oda sıcaklığında tek atomlu, renksiz ve gaz halindedirler. Son yörüngelerindeki elektron sayısı sekizdir.
Atomlar son yörüngelerindeki elektron sayılarını sekize tamamlamak için ya elektron alış verişine girerler yada kovalent bağda olduğu gibi elektronları ortaklaşa kullanarak tamamlarlar. 

İyonik Bağ

Metal ve ametal atomları arasında elektron alış verişi sonucu oluşan bağa iyonik bağ denir.
Elektrik ile yüklü atomlara iyon denir.
Elektron kaybeden atomlar pozitif yüklü iyonları, elektron kazanan atomlar ise negatif yüklü iyonları oluşturur.
Sodyum atomu 2311Na , 11 elektrona sahiptir. Elektron dağılımı 2, 8, 1 şeklindedir.
Sodyum atomu diğer elementlerle bileşik oluşturursa, son yörüngesindeki bir elektronu kaybederek pozitif yüklü iyon oluşturur.

Klor atomunun (17CI) elektron sayısı 17’dir. Elektron dağılımı 2, 8, 7 şeklindedir. Klor atomu bir elektron alarak son yörüngesindeki elektron eksiğini gidermiş olur. Bu arada elektron kazandığı için de negatif yüklü iyon oluşturur.

Elektrostatik kuvvetlerin etkisiyle zıt yüklü iyonlar arasında güçlü iyonik bağ meydana gelir.
Sodyum ve klor iyonları bir araya gelerek sodyum klorür ( yemek tuzu ), NaCl, bileşiğini meydana getirirler.
Pozitif ve negatif yüklerin değeri birbirine eşit olduğu için, formül üzerinde yükler gösterilmez.
Magnezyum oksit, (MgO) ve kalsiyum klorür, (CaCl2) bileşikleri de iyonik bağa örnek olarak verilebilir.
İyonik yapılı bileşiklerin erime ve kaynama noktaları yüksektir.

Kovalent Bağ

Ametal-ametal atomlarının elektronları ortaklaşa kullanmaları sonucu meydana gelen bağa kovalent bağ denir.
Birçok basit molekülün yapısında kovalent bağ vardır. Örneğin; Su; H2O
Hidrojenin birinci enerji seviyesinde sadece 1 elektronu vardır. Soy gaza benzeyebilmek için 1 elektrona daha ihtiyaç duyar.
Oksijenin en dış enerji seviyesinde 6 elektronu vardır. Soy gaza benzeyebilmek için 2 elektrona daha ihtiyaç duyar.
Oksijen atomu, hidrojen atomlarıyla elektronlarını ortaklaşa kullanarak kovalent bağ oluşturur. Böylece bütün atomlar son yörüngelerini tam dolu yaparlar.
Yandaki şekilde, su molekülünde bulunan kovalent bağın çizimi görülmektedir. Çizim sırasında atomların sadece en son enerji seviyeleri gösterilmiştir.
 

Amonyak (NH3); hidrojen (H2); hidrojen klorür (HCl); metan (CH4) ve oksijen (O2) molekülleride kovalent bağa örnek olarak verilebilir.
Kovalent bağlı bileşiklerin erime ve kaynama noktaları düşüktür.