BAĞLAÇLAR

 

     Cümleleri veya aynı görevdeki sözcükleri birbirine bağlayarak aralarında anlam ilgisi kuran sözcüklere denir.

 

 “İLE” -  “VE”  BAĞLAÇLARI

 

 Aynı görevdeki sözcükleri birbirine bağlar.

 

---Evin ve bahçenin kapısı açıktı.(Tamlayan)

---Bu radyo Adana’da ve Mersin’de yayın yapıyor.(D.T)

---Akşam arkadaşıma gideceğim ve her şeyi anlatacağım.

---Cehennemle cenneti bu dünyada yaşadık.(Nesne)

---Evle okul arasında mekik dokuyor.(Tamlayan)

---Annesiyle babası yarın bize gelecek.(Özne)

 

Uyarı:Biri bağlaç diğeri edat olan iki çeşit “ile” vardır.Bir cümlede “ile”nin  yerine “ve”yi getirebiliyorsak bağlaç, getiremiyorsak edattır.

 

---“Bazen yandık bazen menekşelerle söyleştik.(Edat)

---“Kazaklarla ceketi parayla aldım.(B-E)

 

 “DE” BAĞLACI

 

*Eşitlik, gibilik anlamı katar.

 

---O filmi ben de seyrettim.

---Bence Aslı da bu işten anlamıyor.         

 

*Abartma anlamı katar.

 

---Çocuğun okuduğu şiir de şiirdi hani.

---Aldıkları araba da araba yani.

 

*Küçümseme anlamı katar.

 

---Sen sınavı kazanacaksın da ben göreceğim.

---Sanki bu işten anlıyorsun da konuşuyorsun.

---Büyüyecek de adam olacak da bize bakacak.

 

*Sitem anlamı katar.

 

---Okula kadar geldin de bir selam vermedin.

---İzmir’e kadar geldin de yanıma uğramadın.

 

*Şaşma,inat,sebep, korkutma anlamı katar.

 

---Kardeşin de mi bizimle gelecek?(Şaşma)

---Ufaklık, kalemi vermem de vermem,diyor.(İnat)

---Ailesiyle kavga etti de evi terk etti.(Sebep)

---Dışarı çık da göreyim.

 

*Ama, fakat  anlamında kullanılır.

 

---Pansiyona kaydını yaptı da yerleşmedi.

---Bize gelmiş de fazla kalmamış.”

 

Uyarı:Türkçede biri bağlaç diğeri hal eki olan iki çeşit “de” vardır. “De”yi cümleden çıkardığımızda cümlenin yapısı bozulursa ektir bitişik yazılır, bozulmazsa bağlaçtır ayrı yazılır.

 

 ---Bakkalda sebze de satılıyormuş.

 ---Ayşe de okulda kalmış.

                                   

 “AMA” , “FAKAT” BAĞLACI

 

*Karşıt anlamlı iki cümleyi birbirine bağlar.

 

---Sınava çok iyi hazırlandı ama üniversiteyi kazanamadı.

---Her sabah spor yapıyor ama zayıflayamıyordu.

 

*Koşul, pekiştirme anlamı katar.

 

---Dışarı çıkabilirsin ama eve erken döneceksin.

---Seninle sinemaya gelirim ama işim olmazsa.

---Bu kitabı sana alacağım ama okuyacaksın.

---Dışarıda soğuk ama çok soğuk bir hava var.

---Büyük ama çok büyük bir bahçesi vardı.

                                  

 “ANCAK” ,“YALNIZ”  BAĞLACI

 

*Ama, fakat  anlamında kullanılıyorsa bağlaç,

* Bir tek,sadece anlamında kullanılıyorsa edat,

* Önündeki ismi niteliyorsa sıfat,

* Fiili niteliyorsa zarftır.                    Msn   Öğretmen  öss  kpss   Gazeteler   Sohbet  hazır mesajlar  ders izle  Belirli Gün ve Haftalar Çanakkale savaşı şiir 

 ---Geziye yalnız bizim sınıf katıldı. (edat)

---Bu adam evde yalnız yaşıyor. (zarf)

---Yalnız insanlar hayata karamsar bakarlar. (sıfat)

---Onunla konuşurum yalnız fikrim yine de değişmez.(bağ)

---Bu işin üstesinden ancak sen gelirsin. (edat)

---Yoğun trafikte işe ancak yetişebildim. (zarf)

---Bütün gün evde yalnızdım. (adaşmış sıfat)

---Filmi seyredebilirsin ancak yarın erken kalkmalısın.(b.)

 

 “Kİ”  BAĞLACI

 

*Özneyi pekiştirir.

 

---Ben ki yedi iklimin  padişahıyım.

---Sen ki Fransa eyaletinin valisisin.      

 

*Neden-sonuç  vardır.

 

---Günü kötü geçmiş ki çok kızgın görünüyor.

---Sana değer veriyorum ki seninle konuşuyorum.

 

*Kuşku,yakınma,şaşma,amaç-sonuç, tahmin

 

---Beni tanımıyorsun ki…(Yakınma)

---Kafamı bir kaldırdım ki onu karşımda gördüm.(Şaşma,)

---Arabayı o çizmiş olabilir mi ki?(Kuşku)

---Sana iş buldum ki kimseye muhtaç olmayasın.(A-S)

---Geç saatlere kadar çalışmış olmalı ki sabah uyanamamış. (tahmin)

 

“HEM…HEM”  BAĞLACI    

  

 Karşılaştırılan iki unsurun hepsi anlamını vermektedir.Eş görevli sözcükleri bağlar.

 

---Hem arabayı hem evi üzerine alacakmış.(Nesne)

---Hem ucuz hem kaliteli ayakkabı satıyor.(Sıfat)

---Hem çalışıyor hem üniversite okuyor.(Cümle)

 

NE…NE BAĞLACI

 

     Cümleyi anlamca olumsuz yapar.Karşılaştırılan iki unsurun hiçbiri  anlamını verir.

*Sallanmaz o kalkışta ne bir mendil ne bir kol.(Özne)

*Adam kızını ne arıyor ne soruyor. (yüklem)

*Ne kızı veriyor ne dünürü küstürüyor. (cümle)

*Bu konu ne seni ne beni ilgilendirir. (nesneyi)

 

NOT: İki karşıt sıfatı birbirine bağlarsa “ikisinin arası, ortası”  anlamı verir.

 

·         Kız ne zayıf ne şişman biriydi.

·         Konuşan adam ne uzun ne kısaydı.

 

 ya… ya   bağlacı:

                            

Karşılaştırılan unsurlardan birini ifade etmek için kullanılır.

 

·         Ya bu deveyi güdeceksin ya bu diyardan gideceksin. (cümleleri)

·         Aynayı ya Ayşe ya Özlem kırmıştır. (özne)

·         Ya salonun ya mutfağın penceresi kırıldı. (tamlayan)

·         Takıma ya beni ya onu alacaksın (nesneyi)

 

DİĞER  BAĞLAÇLAR

 

---Ogün okula gelemedim çünkü çok hastaydım. (sebep)

---Bu maçı  kazanacağız  hatta  şampiyon  

    olacağız.(pekiştirme)

---Mademki söz verdin, sözünü tutacaksın.

---Bu mağazada elbiseler çok güzel üstelik çok ucuz.

---Sanki dağları sen yarattın.

---Meğer bütün evi o dağıtmış.

---Eğer kardeşine uğrarsan selamımı söyle.

---Çok geç kaldılar; yoksa kaza yaptılar.

---Ders çalışmıyor; üstelik yaramazlık yapıyor.

---Önce bunlardan yani çok iyi bildiğiniz sorulardan

    başlayın.

---Bizde yahut sizde çalışabiliriz.

---İster yazarsın ister yazmazsın.